Tư vấn đồng cảnh là gì?

(What Is Peer-counseling?)

Khái niệm và lịch sử của Tư vấn đồng cảnh (Peer Counseling):

“Peer” có nghĩa là bạn hữu, là những người bạn có cùng hoàn cảnh. Sự giúp đỡ lẫn nhau giữa những người khuyết tậtthông qua việc lắng nghe lẫn nhau được gọi là“Tưvấn đồng cảnh”.

Trong phong trào sống độc lập tại Mỹ vào những năm 1970, tính hiệu quả của việc trợ giúp lẫn nhau giữa những người khuyết tật đã được thừa nhận. Mỗi trung tâm sống độc lậpở Mỹ đều có cách thức tiến hành Tư vấn đồng cảnh riêng.

Tư vấn đồng cảnh ở Nhật dựa trên phương pháp tư vấn đánh giá lại, có đặc trưng lớn nhất là Tư vấn viên và khách hàng cùng chia đều thời gian và cùng tráo đổi vai trò cho nhau.

Mặt khác, Tư vấn đồng cảnh không có nghĩa chỉ là tư vấn, mà nó còn là một cụm từ gọi chung cho những hoạt động hỗ trợ đồng cảnh ở phương diện rộng để thực hiện sống độc lập. Ý nghĩa này bao gồm toàn bộ các hoạt động của các tư vấn viên đồng cảnh nhằm truyền bá các kinh nghiệm và thông tin của họ với tư cách là những người khuyết tật, từ những tư vấn riêng tư, cho đến các hoạt động học tập để hướng đến sống độc lập, cách sử dụng các nguồn lực xã hội, tìm nhà ở hay bảo vệ quyền lợi …

Bằng việc học “tư vấn đồng cảnh” và cung cấp sự hỗ trợ cụ thể, người khuyết tật đã hiện thực hóa cuộc sống độc lập trong cộng đồng.

２．Mục đích của Tư vấn đồng cảnh:
 

Mục đích của hoạt động này là sống độc lập của người khuyết tật. Để đạt được mục đích này, tư vấn đồng cảnh có 3 mục tiêu:
 

（１）Phục hồi sự tự tin.

（２）Xây dựng lại mối quan hệ con người.

（３）Cải thiện xã hội.

３．Phương pháp cơ bản của phiên tư vấn:
 

（１）Chia đều thời gian .  

（２）Lắng nghe lẫn nhau.

Tư vấn viên và khách hàng vừa tráo đổi vai trò cho nhau, vừa cố gắng tạo môi trường thuận lợi để người nói dễ dàng bộc bạch, và để những người tham gia cảm nhận được cảm giác dễ chịu khi được người khác im lặng lắng nghe.

４．Quy tắc khi thực hiện phiên tư vấn:
 

（１）Chia đều thời gian.

（２）Tuyệt đối giữ bí mật và thông tin cá nhân.

（３）Không phủ định, phê phán.

（４）Không đưa ra lời khuyên.

Bổ sung 1: Trong thời gian khóa học Tưvấn đồng cảnhvà trong phiên tư vấn, nếu có thể, cầntránh dùng thuốc lá, rượu bia, những thứ có cafein, và ăn đồ ngọt.

５．Vai trò của Tư vấn viên khi thực hiện phiên tư vấn:
 

（１）Chăm chú lắng nghe.

（２）Tin tưởng khách hàng.

（３）Xen vào tình huống của khách hàng.

（４）Khuyến khích và chấp nhận khách hàng giải tỏa cảm xúc.

（５）Không đưa ra lời khuyên.

（６）Không để bị cuốn vào vấn đề của khách hàng.

６．Vai trò của Khách hàng khi thực hiện phiên tư vấn:
 

(1)  Ý thức rõ ràng rằng thời gian hoàn toàn là của bạn.

(2)  Ý thức rằng thời gian và địa điểm là an toàn.

(3)  Cẩn thận suy xét để nhận ra vấn đề và tình huống của bản thân.

(4)  Giải tỏa thật nhiều cảm xúc.

７．Lý do vì sao tư vấn đồng cảnh chỉ tiến hành giữa những NKT:

（１）Để được giải phóng khỏi sự áp lực.

（２）Để được tự do khỏi sự phụ thuộc.

（３）Để biết rằng những người khuyết tật có thể giúp đỡ lẫn nhau.

８．Những từ thường dùng trong Tư vấn đồng cảnh:
 

  Mới và Tốt(New and Good)

* Là công việc nhằm phát hiện những điều mới và điều tốt.

　Phiên tư vấn (Session)

* Là việc tư vấn lẫn nhau bằng cách chia đều thời gian.

Quay lại hiện tại (Tension back)

• Là việc sau khi kết thúc tư vấn, tư vấn viên đặt một số câu hỏi đơn giản để đưa khách hàng trở về với thực tại.

Ví dụ:  “Sáng nay anh đã ăn gì?” hay “Anh hãy thử nói ngược lại số điện thoại nhà anh.”…

　Nghĩ và Nghe (Think and Listen)

・Nhóm 3 người trở lên cùng chia đều thời gian và lần lượt nêu ý kiến về một chủ đề nào đó. Thời gian được chia đều giữa các thành viên. Trong quá trình đó, người nghe không được nêu ý kiến hay câu hỏi xen ngang, mà chỉ đưa ra các lời tiếp và chăm chú lắng nghe.

Giải tỏa (Discharge)

• Để cảm xúc thoát ra thành biểu hiện như: khóc, giận dữ, run, đổ mồ hôi, cười, ngáp...

Trình diễn (Demonstration)

・Là công việc nâng cao kỹ năng của tư vấn viên bằng cách 1 cặp nào đó thực hiện phiên tư vấn trước mọi người.

　Khen ngợi(Appreciation)

•  Là việc lần lượt tán thưởng (khen ngợi) lẫn nhau.

９Dịch vụ tư vấn áp dụng phương pháp tư vấn đồng cảnh:

Trong tư vấn, chúng ta lấy thái độ “chăm chú lắng nghe” làm yếu tố cơ bản của Tưvấn đồng cảnh. “Bảo vệ bí mật” và “không phủ nhận, không phê phán” cũng là những quy tắc quan trọng. Mặt khác, trong vai trò là tư vấn viên khi thực hiện phiên tư vấn, chúng ta không được quên quy tắc: “không được để bị cuốn vào vấn đề của khách hàng”.  

Điểm khác biệt giữa tư vấn thông thường và phiên tư vấn đồng cảnh là: ở các trường hợp tư vấn thông thường, tư vấn viên không tráo đổi vai trò cho khách hàng và không chia đều thời gian lẫn nhau như trong phiên tư vấn đồng cảnh. Điều quan trọng của tư vấn viên đồng cảnh trong phiên tư vấn là vừa chăm chú lắng nghe câu chuyện của khách hàng, vừa cẩn thận theo dõi khách hàng tự mình tìm ra giải pháp.

Ngoài ra, trong khi thực hiện phiên tư vấn đồng cảnh có quy tắc là “không đưa ra lời khuyên cho khách hàng”. Tuy nhiên, tư vấn viên cần phải cung cấp cho khách hàng những thông tin cần thiết. Tư vấn viên cũng cần phải có những lời nói tích cực dành cho các khách hàng vẫn thường chỉ phủ định bản thân.