Hệ điều hành máy tính cho người mù

Cuốn sách lựa chọn hai hệ điều hành của hãng Microsoft để giới thiệu là MS-DOS và Windows 7. Lý do chúng tôi lựa chọn hệ điều hành này bởi mức độ phổ biến của nó hiện nay so với các hệ điều hành Mac OS hay Linux. Trọng tâm của phần này là hệ điều hành Windows 7 với 9 vấn đề được đề cập từ cơ bản đến nâng cao.

Mục tiêu của chương này:

• Giới thiệu hệ điều hành
• Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành MS –DOS
• Hướng dẫn sử dụng hệ điều hành Windows 7

1.1 Giới thiệu chung

1.1.1 Khái niệm

Máy tính là một thiết bị phức tạp với nhiều thành phần như CPU, bộ nhớ trong, bộ nhớ ngoài, thiết bị ngoại vi. Thời kỳ đầu, để sử dụng máy tính, chương trình được viết trên ngôn ngữ máy và người sử dụng có thể can thiệp trực tiếp vào quá trình thực hiện chương trình qua các phím ở bàn điều khiển của máy. Tuy nhiên, cách làm này kém hiệu quả. Để cải tiến người ta xây dựng các phần mềm hệ thống để quản lý tài nguyên của máy, quản lý công việc xử lý trên máy và giao tiếp với người sử dụng. Phần mềm này chính là hệ điều hành (Operating System). Có thể xem hệ điều hành là hệ thống nằm giữa con người và máy giúp con người xử lý công việc của họ (thể hiện bởi các chương trình ứng dụng) một cách hiệu quả. Hoạt động của máy tính không thể tách rời khỏi hệ điều hành.

Về bản chất, hệ điều hành là một chương trình máy tính được khởi động ngay khi máy tính làm việc và điều khiển việc thực hiện các chương trình khác.

1.1.2 Chức năng chính của hệ điều hành

• Quản lý và điều phối các thiết bị của máy để phục vụ cho công việc xử lý. 
• Quản lý bộ nhớ.
• Quản lý tệp: hệ điều hành quản lý các thông tin đã được lưu trữ để có thể dùng nhiều lần. Các thông tin ở bộ nhớ ngoài được tổ chức thành các đơn vị lưu trữ gọi là các tệp tin (file). Các ứng dụng muốn tìm tệp tin, khai thác thông tin trong tệp tin hay lưu trữ thông tin lên bộ nhớ ngoài đều phải thông qua hệ thống quản lý tệp tin
• Quản lý các tiến trình (process management): Về cơ bản, mỗi tiến trình là một chương trình đang thực hiện trên máy tính. Ngoài các chương trình của người ứng dụng, còn có các tiến trình hệ thống như quản lý thông tin giao tiếp với các thiết bị ngoại vi, điều phối tài nguyên, v.v.. Quản lý tiến trình là việc lập lịch thực hiện các tiến trình phù hợp với yêu cầu tài nguyên của mỗi tiến trình.
• Cung cấp môitrường giao tiếp với người sử dụng kể cả việc cung cung cấp các tiện ích cơ bản. Mỗi hệ điều hành thường cung cấp một ngôn ngữ giao tiếp với người sử dụng. Trước đây ngôn ngữ giao tiếp thường là các lệnh (command) mà người sử dụng phải gõ trực tiếp từ bàn phím. Ngày nay, một số hệ điều hành như Windows hay Unix cung cấp cả môi trường giao tiếp đồ họa, theo đó người ta chỉ cần dùng chuột để chỉ ra các công việc thể hiện qua các biểu tượng chứ không phải gõ các lệnh.