PHẾ QUẢN VIÊM CẤP

Là một bệnh thường gặp, thuộc phạm vi chứng Khái, Thấu, Đờm Ẩm của Đông y.

Xem thêm bài ‘Ho – Khái Thấu’.

Phong Hàn

Thường gặp ở giai đoạn đầu của Phế quản viêm.

Chứng: Ho đờm loãng, trắng, dễ khạc, sốt, sợ lạnh, đầu đau, chảy nước mũi, ngứa cổ, khan tiếng, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch Phù.

Điều Trị: Sơ phong, tán hàn, tuyên Phế.

+ Hạnh Tô Tán: Hạnh nhân, Tô diệp, Tiền hồ đều 10g, Cát cánh 8g, Bán hạ (chế), Chỉ xác, Phục linh, Cam thảo đều 6g, Trần bì 4g, Táo 4 trái, Gừng 3 lát. Sắc uống.

(Tử tô, Sinh khương sơ tán phong hàn; Tiền hồ, Hạnh nhân, Cát cánh tuyên Phế, hoá đờm, chỉ thấu; Bán hạ, Trần bì táo thấp, hoá đờm; Phục linh dẫn tà ra bằng đường tiểu).

+ Chỉ Khái Tán: Hạnh nhân, Tiền hồ, Tử uyển đều 12g, Cát cánh 8g, Cam thảo 4g.

Đờm nhiều, rêu lưỡi trắng, thêm Bán hạ (chế) 12g, Trần bì 8g. Hen suyễn, bỏ Cát cánh, thêm Ma hoàng 6g (Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu).

+ Tía tô 12g, Lá hẹ, Kinh giới đều 10g, Bạch chỉ, Rễ chỉ thiên đều 8g, Trần bì, Xuyên khung đều 6g (Y Học Cổ Truyền Dân Tộc).

Phong Nhiệt

Thường gặp ở phế quản viêm cấp, và giai đoạn cấp của phế quản viêm mạn.

Chứng: Ho khạc ra nhiều đờm mầu vàng, trắng dính, họng khô, họng đau, sốt, đầu đau, sợ gió, rêu lưỡi mỏng vàng, mạch Phù Sác.

Điều trị: Sơ phong, thanh nhiệt, tuyên Phế.

+ Tang Cúc Ẩm gia giảm: Tang diệp, Cúc hoa, Liên kiều, Ngưu bàng tử, Hạnh nhân, Tiền hồ đều 12g, Cát cánh 8g, Lô Căn 6g, Cam thảo 4g.

Đờm nhiều, vàng dính kèm sốt cao, bỏ Tang diệp, Cúc hoa, Bạc hà, Ngưu bàng thêm Hoàng cầm 12g, Ngư tinh thảo 20-40g.

(Tang diệp, Cúc hoa, Bạc hà, Liên kiều để tân lương giải biểu, thanh phong nhiệt; Hạnh nhân, Cát cánh, Lô căn đẻ hoá đờm, thanh nhiệt (Nội Khoa Học Thượng Hải).

+ Tang Hạnh Thang gia giảm: Tang diệp 12g, Hạnh nhân, Chi tử, Tiền hồ, Tang bạch bì, Sa sâm, Bối mẫu đều 8g, Cam thảo 6g (Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu).

Khí Táo

Thường gặp trong phế quản viêm cấp, vào mùa thu, lúc trời khô.

Chứng: Ho khan, ngứa họng, miệng khô, họng khô, đầu đau, mạch Phù Sác.

Điều trị: Thanh Phế, nhuận táo, chỉ khái.

+ Tang Hạnh Thang: Hạnh nhân, Sa sâm đều 12g, Tang chi, Bối mẫu, Đậu xị, Chi tử Lê bì đều 8g.

(Tang diệp, Đậu xị tân lương sơ phong; Sa sâm, Lê bì dưỡng âm, nhuận Phế; Hạnh nhân, Bối mẫu hoá đờm, chỉ khái (Nội Khoa Học Thượng Hải).

+ Thanh Táo Cứu Phế Thang: Tang diệp, Mạch môn, Tỳ bà diệp, Thạch cao đều 12g, Đảng sâm 16g, Hạnh nhân, A giao đều 8g, Cam thảo 6g, Sinh khương 4g (Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu).