Người mù duyệt web

Một dịch vụ phổ biến nhất trên Internet được chúng tôi tách ra trình bày riêng biệt từ những khái niệm cơ bản của ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản, đến hướng dẫn sử dụng hai trình duyệt Internet Explorer và Mozilla Firefox là công cụ để duyệt web.

Mục tiêu của chương này:

• Giới thiệu ngôn ngữ siêu văn bản
• Hướng dẫn sử dụng trình duyệt Internet Explorer và Mozilla Firefox.
• Hướng dẫn sử dụng trang tìm kiếm Google.
• Hướng dẫn sử dụng phần mềm webmail: Gmail.

1.1  Sơ lược về siêu văn bản

1.1.1 Giới thiệu

Trong thế giới ngôn ngữ siêu văn bản WWW, người sử dụng có thể dễ dàng đi từ tài liệu này sang tài liệu khác thông qua các mối liên kết. Như vậy ta có thể du lịch trong xa lộ thông tin phong phú trong khi vẫn ngồi tại nhà. Chính nó đã góp phần tạo ra bước phát triển bùng nổ của Internet trong những năm gần đây.

Các trang Web đầy sinh động mà bạn thấy trên World Wide Web là các trang siêu văn bản được viết bằng ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản hay HTML (Hyper Text Markup Language). HTML cho phép bạn tạo ra các trang phối hợp hài hoà văn bản thông thường với hình ảnh, âm thanh, video và các mối liên kết đến các trang siêu văn bản khác…

Tên gọi ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản phản ánh đúng thực chất của công cụ này.

Hyper: HTML cho phép liên kết nhiều trang văn bản rải rác khắp nơi trên Internet. Nó có tác dụng che dấu sự phức tạp của Internet đối với người sử dụng, có thể đọc mà không cần biết đến văn bản đó nằm ở đâu, xây dựng phức tạp như thế nào. Sự phát triển có tính bùng nổ của Internet trong thời gian vừa qua một phần lớn nhờ vào WWW.

Text: Mục tiêu đầu tiên của HTML là để trình bày văn bản và dựa trên nền tảng một văn bản khác. Các thành phần khác như hình ảnh, âm thanh, hoạt hình, v.v.. đều phải "cắm neo" vào một đoạn văn bản nào đó.

Markup: HTML là ngôn ngữ của các thẻ đánh dấu - Tag. Các thẻ này xác định cách thức trình bày đoạn văn bản tương ứng trên màn hình.

Language: HTML là một ngôn ngữ tương tự như các ngôn ngữ lập trình, tuy nhiên đơn giản hơn. Nó có cú pháp chặt chẽ để viết các lệnh thực hiện việc trình diễn văn bản. Các từ khoá có ý nghĩa xác định được cộng đồng Internet thừa nhận và sử dụng.

1.1.2 Một số đặc điểm

Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản chỉ rõ một trang Web được hiển thị như thế nào trong một trình duyệt. Sử dụng các thẻ và các phần tử HTML, bạn có thể:

• Điều khiển hình thức và nội dung của trang.
• Xuất bản các tài liệu trực tuyến và xem các thông tin trực tuyến bằng cách sử dụng các liên kết được chèn vào tài liệu HTML.
• Tạo các biểu mẫu trực tuyến để thu thập thông tin về người dùng, quản lý các giao dịch,v.v..
• Chèn các đối tượng như audio clip, video clip, v.v... vào tài liệu HTML.

HTML độc lập với phần cứng và phần mềm. Một văn bản HTML được viết bằng một phần mềm soạn thảo cụ thể bất kì, trên một máy cụ thể nào đó đều có thể đọc được trên bất kì một hệ thống tương thích nào. Điều này có nghĩa là các tệp siêu văn bản có thể được trình duyệt hiển thị trên các hệ máy tính khác nhau mà không phải sửa chữa, thay đổi gì. Cũng vì vậy, bạn không thể chắc chắn trang tài liệu siêu văn bản của bạn sẽ hiện lên màn hình chính xác là như thế nào vì còn tuỳ theo bộ duyệt thể hiện yêu cầu đó ra sao.

Trong thực tiễn, HTML chỉ thực sự độc lập đối với phần cứng, chưa hoàn toàn độc lập đối với phần mềm, chỉ phần cốt lõi là chuẩn hoá tuân theo các chuẩn, còn các phần mở rộng do từng nhà phát triển xây dựng thì không hoàn toàn tương thích nhau.

HTML độc lập với khái niệm trang. Văn bản được trình bày phụ thuộc vào kích thước cửa sổ hiển thị của trình duyệt: của sổ rộng bề ngang thì sẽ thu ngắn hơn, cửa sổ hẹp bề ngang thì sẽ được kéo dài ra để hiển thị cho hết nội dung, độ dài của văn bản HTML thực sự không bị hạn chế.

1.1.3 Mã nguồn HTML

Trang mã nguồn HTML là một tệp văn bản gồm các kí tự ASCII, có thể được tạo ra bằng bất cứ bộ soạn thảo thông thường nào. Theo quy ước, tất cả các tệp mã nguồn của trang siêu văn bản phải có đuôi là .html hoặc .htm

Trình duyệt web đọc nội dung trang mã nguồn và hiển thị nó lên màn hình máy tính, thường được gọi là trang Web. Vậy trang Web không tồn tại trên đĩa cứng của máy tính, trang Web là cách thể hiện của trang mã nguồn qua xử lí của trình duyệt Web. Vì thế, các trình duyệt khác nhau có thể hiển thị cùng một trang mã nguồn không hoàn toàn giống nhau. Việc soạn thảo siêu văn bản tức là tạo ra trang mã nguồn đúng quy định để bộ duyệt hiểu được và hiển thị đúng.

HTML sử dụng các thẻ (Tag) để báo trình duyệt web cách thức trình bày văn bản trên màn hình hoặc dùng để chèn một mối liên kết đến các trang khác, một đoạn chương trình khác. Mỗi thẻ gồm một từ khoá - KEYWORD bao bọc bởi hai dấu " bé hơn " (<)và " lớn hơn "(>). Hầu hết các lệnh thể hiện bằng một cặp hai thẻ: thẻ mở (<KEYWORD >) và thẻ đóng (</KEYWORD>) . Dấu gạch xiên("/") kí hiệu thẻ đóng. Lệnh sẽ tác động vào đoạn văn bản nằm giữa hai thẻ.

< KEYWORD>Đoạn văn bản chịu tác động của lệnh </KEYWORD>

Một số thẻ không có cặp, chúng được gọi là các thẻ rỗng hay thẻ đơn, chỉ có thẻ mở < KEYWORD > mà thôi.

Nhiều thẻ có kèm các thuộc tính bắt buộc hay không bắt buộc, cung cấp thêm các tham số chi tiết hơn cho việc thực hiện lệnh. Không giống như khi lập trình, nếu bạn mắc lỗi cú pháp trong khi soạn thảo văn bản HTML sẽ không có một thông báo lỗi nào báo cho biết, trình duyệt sẽ hiểu lầm và trình bày trang Web không như bạn muốn.

1.1.4 Cấu trúc trang html

Một tài liệu HTML gồm 3 phần cơ bản:

1. Phần HTML: Mọi tài liệu HTML phải bắt đầu bằng thẻ mở và kết thúc bằng thẻ đóng <HTML> ….             </HTML>. Thẻ HTML báo cho trình duyệt biết nội dung giữa hai thẻ này là một tài liệu HTML.
2. Phần tiêu đề: Phần tiêu đề bắt đầu bằng thẻ <HEAD> và kết thúc bởi thẻ </HEAD>. Phần này chứa tiêu đề được hiển thị trên thanh điều hướng của trang Web. Tiêu đề nằm trong thẻ TITLE, bắt đầu bằng thẻ <TITLE> và kết thúc bằng thẻ </TITLE>. Trình duyệt sử dụng tiêu đề để lưu trữ các mốc này. Do đó, khi người dùng tìm kiếm thông tin, tiêu đề của trang Web sẽ cung cấp từ khóa chủ yếu cho việc tìm kiếm.
3. Phần thân: phần này nằm sau phần tiêu đề. Phầ̀n thân bao gồm văn bản, hình ảnh và các liên kết mà bạn muốn hiển thị trên trang Web của mình. Phần thân bắt đầu bằng thẻ <BODY> và kết thúc bằng thẻ </BODY>