Giúp trẻ uống sữa đúng cách

(Hoàng Kim) - Sữa là một nguồn dinh dưỡng quí dành cho mọi người, nhất là đối với trẻ em. Sữa cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng quan trọng cho sự hoạt động và phát triển của cơ thể, trong đó quan trọng nhất là chất đạm và một số khoáng chất.

Đạm trong sữa có giá trị sinh học cao vì nó chứa đủ 8 acid amin thiết yếu mà cơ thể người không tự tổng hợp được mà phải được cung cấp từ nguồn thực phẩm. Đạm trong các sản phẩm ngũ cốc thường thiếu 1,2 loại acid amin thiết yếu nên giá trị sinh học kém hơn. Do đó, sử dụng sữa cũng giúp tăng chất lượng thức ăn khi bổ sung cho những thực phẩm nghèo đạm như ngũ cốc, rau củ… Cung cấp đạm đầy đủ và cân đối sẽ giúp trẻ phát triển tốt, cơ thể khỏe mạnh, tăng sức mạnh của cơ bắp, sự dẻo dai của cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch.

            Canxi, phốt pho từ sữa đóng góp một phần quan trọng cho sức khỏe con người. Với người châu Âu, khoảng 60-70% nhu cầu canxi là do sữa và các sản phẩm từ sữa cung cấp. Một ly sữa 200ml cung cấp khoảng 250mg canxi, một hũ sữa chua 100g cung cấp khoảng 150mg, một miếng phô mai hay bơ 30 gam cung cấp khoảng 200mg, trong khi đó 100g thịt chỉ cho 10-20 mg, 100g gạo cho 30mg và 100mg quả chín khoảng 20-30 mg canxi. Chúng ta cũng biết rằng bộ xương được cấu tạo chủ yếu từ canxi, phốt pho và đạm, trong đó phần khoáng của xương chủ yếu được hình thành trong thời kỳ niên thiếu. Lúc trẻ 14-15 tuổi, 90% lượng canxi của bộ xương trưởng thành đã được tích lũy. Do đó, nên tập cho trẻ em thói quen sử dụng sữa và các sản phẩm sữa để giúp bộ xương vững chắc về sau, tránh loãng xương lúc lớn tuổi, cải thiện được tầm vóc của trẻ.

            Sữa cũng là nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể. Mùi vị của sữa thơm ngon, là nguyên liệu chế biến ra nhiều loại thực phẩm hấp dẫn khác và được nhiều người ưa chuộng. Vì vậy, sữa ngày càng có mặt thường xuyên trong cuộc sống của mọi người. thậm chí, các bậc cha mẹ còn cố gắng cho con uống sữa thay nước, uống càng nhiều càng mừng, hy vọng con mình sẽ thật thông minh, thật cao lớn và nổi trội. Nhiều bậc cha mẹ lo lắng đến mất ăn mất ngủ vì con mình không thích sữa, dị ứng sữa hay bị tiêu chảy khi uống sữa, họ rất sợ con sẽ không cao lớn, không khỏe mạnh như những đứa trẻ khác. Những trẻ không chịu uống sữa hoặc không dung nạp được sữa cần được bác sĩ dinh dưỡng tham vấn một chế độ ăn thay thế để đảm bảo sự phát triển tối ưu.

            Việc sử dụng sữa cũng nên có một số lưu ý để có hiệu quả tốt nhất.

            Trước tiên, việc sử dụng sữa phải phù hợp với lứa tuổi. Sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ nhỏ, nếu có khả năng nên cho trẻ bú sữa mẹ đến 2 tuổi hoặc lâu hơn. Nếu dùng sữa công thức, chọn theo lứa tuổi của trẻ, và có nguồn gốc xuất xứ đáng tin cậy. Không mua sữa trôi nổi vì không đảm bảo chất lượng cũng như qui trình sản xuất, bảo quản có thể không tốt. Với trẻ dưới 1 tuổi, không sử dụng sữa tươi làm nguồn thực phẩm chính vì nghèo chất sắt, không đáp ứng được nhu cầu về phát triển trí não. Sau một tuổi, nếu kết hợp chế độ ăn hợp lý, trẻ có thể dùng sữa tươi, các sản phẩm từ sữa tươi hay sữa bột đều được. Các chế phẩm của sữa như yauort, váng sữa, phô mai có thể dùng xen kẽ và thay thế một phần cho sữa ở trẻ lớn. Ở trẻ dưới 1 tuổi, các chế phẩm này chỉ sử dụng một lượng vừa phải nên chọn loại thích hợp dành cho trẻ em, với tính chất làm đa dạng khẩu phần và làm quen với món mới.

            Trong sữa thường ít sắt và vitamin D, do đó chế độ ăn nên được bổ sung bởi thức ăn động vật khác giàu sắt và phơi nắng đầy đủ để tránh còi xương cũng như giúp cơ thể sử dụng được canxi từ sữa một cách hiệu quả.

            Việc sử dụng sữa nên kết hợp song song với một chế độ ăn cân đối đa dạng. Trẻ đến tuổi ăn dặm phải được tập ăn. Trẻ có răng phải được cho ăn thức ăn lợn cợn để nhai, cho trẻ cơ hội khám phá mùi vị thơm ngon và đa dạng của thực phẩm. Những trẻ chỉ uống sữa không chịu ăn sẽ dễ trở thành trẻ biếng ăn về sau, dễ thiếu máu và có thể táo bón do lượng chất xơ trong sữa đơn thuần không đủ cho nhu cầu của trẻ lớn.

            Sữa là một môi trường rất thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Cần đảm bảo vệ sinh khi thu gom và chế biến sữa, bảo quản sữa đúng quy cách và pha sữa đúng cách. Không để sữa quá 2 giờ ở nhiệt độ phòng sữa khi pha (sữa bột) hoặc mở nắp hộp (sữa tươi). Nên bỏ phần sữa còn thừa nếu đã uống dở vì rất dễ nhiễm khuẩn. Nên thận trọng với sữa tươi không nhãn mác hoặc bảo quản không đủ chuẩn.

            Lượng sữa cung cấp hàng ngày cũng tùy theo lứa tuổi và sở thích của mỗi người. Nhu cầu canxi của trẻ 1-3 tuổi là 500mg/ ngày, của thiếu niên khoảng 1300 mg/ ngày và của người lớn là 1000-1200 mg/ ngày. Như vậy, nếu tính trên lượng canxi cần cung cấp, lượng sữa cần sử dụng vào khoảng 400-500 ml đối với trẻ nhỏ 1-3 tuổi (đáp ứng khoảng 90-100% nhu cầu canxi), 600-700 ml sữa ít béo hay 400 ml sữa ít béo và 1-2 hũ yaourt với thiếu niên và người lớn (70-75% nhu cầu canxi). Với trẻ dưới 1 tuổi, lượng sữa dùng có thể nhiều hơn. Khoảng dưới 6 tháng tuổi, có thể ước lượng tổng lượng sữa mỗi ngày của trẻ khoảng 150 ml/ 1 kg thể trọng. Sau đó, khi trẻ ăn dặm, cứ 100 ml bột hoặc cháo sẽ thay thế 100 ml sữa. Như vậy trẻ ăn 2 chén bột, cháo thì có thể chỉ cần 600 ml sữa.

            Sữa là thức ăn bổ dưỡng. Sử dụng sữa thường xuyên rất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, uống sữa vẫn phải đi song hành với ăn hợp lý thì cơ thể mới khỏe mạnh và phát triển tối ưu.

  Nguồn: Hoàng Kim