Người mù duyệt cửa sổ Tree view, List view và thay đổi kiểu hiển thị trong Windows Explorer:

1. Các  thành phần của cửa sổ ứng dụng:

Sự bố trí của cửa sổ ứng dụng cũng tương tự như các chương trình cơ bản khác trong Windows. Thanh tiêu đề ở trên cũng hiển thị tên của chương trình, phía dưới là thanh menu và dưới nữa là thanh công cụ. Dưới thanh công cụ là thanh địa chỉ nơi hiển thị đường dẫn tới folder đang được kích hoạt.

Dưới thanh địa chỉ là vùng làm việc chính của chương trình gồm hai khu vực Tree view và List view. Khi mở chương trình theo 2 cách trên, con trỏ sẽ đứng tại khu vực Tree view nằm bên trái cửa sổ ứng dụng. Khu vực này  cho biết cấu trúc thư mục trên máy tính của bạn. Nơi đây chỉ hiển thị các thư mục và ổ đĩa khác nhau mà không hiển thị các file dữ liệu.

Khi con trỏ đứng tại một thư mục hoặc một thiết bị trong cây thư mục Tree view, nội dung của thư mục hoặc thiết bị đó được hiển thị trong khu vực bên phải của cây thư mục. Khu vực này gọi là List view. Nơi đây bạn có thể thấy các file của mình.

            Dưới đáy cửa sổ ứng dụng là dòng trạng thái nơi hiển thị các thông tin về thư mục được chọn.  Bạn sử dụng câu lệnh Jaws là Insert Num3 để nghe các thông tin này. Nếu thanh trạng thái không hiển thị lên, bạn có thể kích hoạt nó bằng cách nhấn Alt +V vào Menu View rồi nhấn chữ B hoặc  mũi tên lên, xuống di chuyển đến Status Bar và nhấn Enter.

Từ khu vực Tree view, nhấn Tab một lần, con trỏ sẽ di chuyển sang khu vực List view, nơi hiển thị nội dung của thư mục hiện tại. Tiếp tục nhấn Tab, bạn sẽ di chuyển đến thanh địa chỉ, ghi rõ đường dẫn tới thư mục đó. Nhấn Tab một lần nữa bạn sẽ đi đến nút Close trên thanh Tools Bar dung để đóng khu vực Tree view. Nếu tiếp tục nhấn Tab, bạn sẽ quay lại khu vực Tree view.

            Chú ý: Bạn có thể sử dụng con trỏ JAWS để kiểm tra các thành phần trên cửa sổ ứng dụng của chương trình mà con trỏ PC không di chuyển đến được như: thanh tiêu đề, thanh Menu, thanh công cụ, thanh địa chỉ và dòng trạng thái.

2. Duyệt khu vực Tree view, List view:

1. Duyệt khu vực Tree view:

Đây là nơi hiển thị cây thư mục, sắp xếp theo cấu trúc mẹ - con và phân thành các cấp độ (LEVEL) khác nhau. Thư mục càng lớn thì cấp độ càng nhỏ. Cụ thể, trên Desktop (cấp độ 0) có các thư mục cấp độ 1 là:

My Documents (thư mục do Windows tạo ra để lưu tài liệu), My Computer (thư mục do Windows tạo ra chứa các ổ đĩa và một số tiện ích khác), My Network Place (chứa các thư mục và file được chia sẻ trong mạng nội bộ), Recycle Bin (thùng rác). Các thư mục nằm trong các thư mục nói trên sẽ là cấp độ 2,các thư mục nằm trong thư mục cấp độ 2 sẽ có cấp độ 3… Khi  dùng mũi tên lên, xuống trên Tree view, nếu có sự thay đổi về cấp độ giữa các thư mục, bạn sẽ nghe JAWS đọc cấp độ của thư mục mới di chuyển đến.

            Ví dụ: Khi mở Windows Explorer bằng phím tắt Windows +E, con trỏ sẽ đứng tại thư mục My Computer. Nếu dùng mũi tên di chuyển lên My Documents có cùng cấp độ 1, bạn không nghe JAWS thông báo cấp độ nhưng khi tiếp tục dùng mũi tên di chuyển lên Desktop, bạn sẽ nghe JAWS đọc là Level 0.

            Một thư mục trên cây Tree view sẽ có một trong ba trạng thái: Open (mở), Closed (đóng) Hoặc không thông báo mở hay đóng (trường hợp này nghĩa là nó không chứa thư mục nào.

            Để mở một thư mục, nhấn mũi tên phải. Để đóng một thư mục, nhấn mũi tên trái.

            Khi thư mục đang mở, bạn sẽ nghe JAWS đọc số items  nghĩa là số thư mục con chứa trong đó.  nhấn mũi tên xuống, bạn sẽ di chuyển đến các thư mục con này . Khi di chuyển đến hết danh sách các thư mục con, tiếp tục  nhấn mũi tên xuống, bạn mới đi đến các thư mục tiếp theo ngang cấp với thư mục nói trên. Từ một thư mục con bất kì đang không ở trạng thái mở, nhấn mũi tên trái sẽ di chuyển về thư mục chứa thư mục đó.

            Ví dụ: Khi mở Windows Explorer bằng cách nhấn Windows +E, con trỏ sẽ nằm tại My Computer (cấp độ 1) và thư mục này đang mở. Lần lượt nhấn mũi tên xuống, bạn sẽ nghe JAWS đọc tên các ổ đĩa, thư mục và các phần chức năng khác nằm trong thư mục này ở cấp độ 2. Tiếp tục dùng mũi tên xuống thì sẽ đi đến thư mục My Network places ở cấp độ 1 ngang cấp với My Computer.

            Khi đứng tại ổ D đang ở trạng thái đóng, nhấn mũi tên trái sẽ quay lại My Computer.

            Chú ý: Khi di chuyển đến ổ đĩa mềm hay CD/ DVD mà không có đĩa trong đó, một hộp thoại thông báo ổ không có đĩa sẽ xuất hiện. Bạn có thể nhấn Escape hoặc Enter để thoát hộp thoại.

            Cần lưu ý rằng khi đứng tại một thư mục hay ổ đĩa mà JAWS có thông báo là Opened hay Close thì nghĩa là trong đó vẫn có thư mục con. Bạn có thể làm theo cách tương tự như trên để duyệt toàn bộ cấu trúc của thư mục đó cho đến khi không nghe JAWS đọc là thư mục Opened hay Close thì nghĩa là thư mục đó không chứa một thư mục con nào.

            Ví dụ:

- Nhấn Windows +E để mở Windows Explorer. Con trỏ sẽ đứng tại My Computer(cấp độ 1) và thư mục này đang mở (Opened)

- Dùng mũi tên xuống, bạn sẽ di chuyển đến các ổ đĩa và thư mục con của My Computer ở cấp độ 2 như ổ C, ổ D… và các thư mục này đang đóng (Closed)

- Di chuyển tới ổ C, nhấn mũi tên phải để mở và nhấn mũi tên xuống, bạn sẽ đi đến các thư mục con của ổ C ở cấp độ 3, trong đó có thư mục Programs Files, nơi chứa các chương trình được cài đặt trên máy. Thư mục này đang đóng (Closed).

- Đứng tại  Programs Files, dùng mũi tên phải để mở và nhấn mũi tên xuống, bạn sẽ đi đến các thư mục con của Programs Files ở cấp độ 4 mang tên các chương trình ứng dụng, trong đó có thư mục Mata soft và thư mục này cũng đang đóng.

- Đứng tại Mata soft, nhấn mũi tên phải để mở rồi nhấn mũi tên xuống, bạn đi đến thư mục Mata Dictionary ở cấp độ 5. Tại đây, bạn chỉ nghe JAWS đọc tên thư mục mà không đọc Opened hay Closed. Như vậy, trong thư mục này, không còn thư mục con nào nữa.

Ngoài việc dùng các phím mũi tên, khi một thư mục đang được hiển thị trên Tree view, bạn có thể nhấn chữ cái  đầu tiên để đi đến thư mục đó. Ví dụ: Nhấn chữ R để đi đến Recycle Bin (thùng rác).    

b. Duyệt khu vực List view:

Trên khu vực Tree view, nếu con trỏ đứng tại thư mục nào thì khi nhấn Tab 1 lần, bạn sẽ chuyển sang khu vực List view, nơi hiển thị nội dung của thư mục đó. Bạn dùng các phím mũi tên để duyệt khu vực này.

            Để mở một thư mục, nhấn phím Enter. Để thoát khỏi thư mục đó và di chuyển con trỏ ra thư mục chứa nó, nhấn phím Backspace.

            Ví dụ.

- Di chuyển con trỏ đến My Documents trên Tree view.

- Nhấn Tab để chuyển sang List view.

- Dùng các phím mũi tên lên, xuống, trái phải , bạn sẽ thấy được nội dung của My Documents với các thư mục như My Music, My pictures, My video…

- Di chuyển đến My music và nhấn Enter để mở, tiếp tục dùng các phím mũi tên bạn sẽ duyệt được nội dung của thư mục này.

- Nhấn phím Backspace, bạn sẽ thoát khỏi thư mục My music và trở lại My Documents.

Trong phần List view, nếu bạn nhấn Enter vào một file, thông thường  file sẽ được mở ra trên một chương trình nào đó. Bạn đóng chương trình với phím tắt là Alt +F4 hoặc nhấn Alt +Tab, con trỏ mới quay trở lại chương trình Windows Explorer.

            Chú ý: Ngoài việc dùng phím mũi tên, bạn có thể nhấn chữ cái đầu tiên để di chuyển đến thư mục hoặc file nào đó. Ví dụ: Trong My Documents, nhấn chữ M để di chuyển đến My music.

   3. Thay đổi kiểu hiển thị của khu vực List view:

   a. Hiển thị các thư mục và file theo cột dọc:

Tương tự như ở bài Control Panel, trong Windows Explorer, để hiển thị các thư mục và file theo cột dọc, bạn nhấn Alt +V mở Menu View và dùng mũi tên lên, xuống di chuyển đến tùy chọn List hay Details rồi nhấn Enter.

1. Lựa chọn chế độ sắp xếp các thư mục và file:

Bạn có thể lựa chọn chế độ sắp xếp các thư mục và file theo các tiêu chí khác nhau bằng các bước sau:

    - Mở Menu View

    - Nhấn chữ I hoặc dùng mũi tên lên, xuống di chuyển đến Arrange icons by submenu và nhấn mũi tên phải hoặc Enter để mở.  

• Dùng mũi tên lên, xuống để di chuyển giữa các tùy chọn: name (tên), size (dung lượng), Type (loại, dạng), modified (ngày chỉnh sửa)… 
• Nhấn Enter tại tùy chọn phù hợp (nên chọn là Name để tên các thư mục và file được sắp xếp theo thứ tự của bảng chữ cái A, B, C)

Chú ý: Nếu muốn hiển thị các ổ đĩa trong My Computer theo thứ tự chữ cái chỉ định (ổ C, D, E…), bạn thực hiện theo các bước sau:

• Mở thư mục My Computer
• Vào Menu View, nhấn chữ I hoặc mũi tên lên, xuống di chuyển đến Arrange icons by submenu và nhấn mũi tên phải hay Enter để mở
• Dùng mũi tên lên, xuống di chuyển đến Type hoặc Comments và nhấn Enter.

c. Thiết lập sự hiển thị các thư mục thống nhất mặc định:

- Mở Windows Explorer

- Nhấn Alt để mở thanh menu

- Di chuyển mũi  tên phải chọn menu Tool

- Nhấn mũi tên lên xuống hoặc Enter để mở (ta có thể thay thế các thao tác trên bằng tổ hợp phím Alt + T)

- Gõ chữ O hoặc dùng mũi tên  lên, xuống tìm đến Folder Options và nhấn Enter

- Tại trang General, Dùng mũi tên xuống chọn Use Windows classic View radio button.

- Nhấn Ctrl +tab chuyển đến trang View.

- Kích  hoạt vào nút Apply to All Folder button bằng Space bar hoặc Enter

- Tiếp tục nhấn Space bar hoặc nhấn enter vào nút Yes để trả lời xác nhận khi có câu hỏi của Windows

- Tab đến OK và nhấn Enter để lưu lại thiết lập

d. Thiết lập sự hiển thị phần mở rộng của file

-Tại cửa sổ Windows Explorer

-Mở hộp thoại Folder Options

-Nhấn Ctrl +tab chuyển tới trang View

-Nhấn chữ H để chọn Hide extensions for known file  types-on (ẩn phần mở rộng của file)

-Nhấn Space bar để tắt chế độ này.

-Nhấn tab đến Ok và nhấn enter để lưu lại những thiết lập và thoát khỏi hộp thoại
 

Nguồn: Trung tâm Đào tạo và Phục hồi chức năng cho người mù- Hội người mù Việt nam