Cũng nên để nước chảy vào ruộng người khác

(Hoàng Kim) - Thương trường như chiến trường, đều quyết liệt và tàn khốc. Trên chiến trường hai bên đều giở đủ các tuyệt chiêu, sử dụng một cách kỳ lạ, không từ thủ đoạn lừa bịp nào, để làm cho đối phương mắc lừa. 

            Nhưng thương trườngcũng có cái khác với chiến trường, thương trường cần có một cơ chế cạnh tranh tự do và có trật tự. Khi đã nhập vào “cuộc chơi” cạnh tranh, thì phải tuân theo “qui tắc trò chơi”.

            Chiến tranh như các nhà quân sự nói: “Chiến đấu phải biết đánh lừa”, “Chiến đấu phải đánh lừa địch mới tồn tại”. Đánh lừa là sách lược đối kháng, là một bộ phận quan trọng trong mưu lược đối kháng, là một bộ phận quan trọng trong mưu lược của nhà quân sự. Nhưng nếu trong thương trường vận dụng phương pháp cạnh tranh thất đức lừa lọc, giả dối là một sự lạm dụng binh pháp.

            Cạnh tranh phải có đạo đức, theo pháp luật, muốn làm cho cạnh tranh xã hội theo quy phạm. đàng hoàng, văn minh, mỗi người tham gia cạnh tranh đều phải xác lập quan niệm đạo đức, quan niệm pháp luật, cạnh tranh công bằng, tự giác ràng buộc, mình bằng đạo đức và luật pháp cạnh tranh.

            Cạnh tranh thương nghiệp phải biết tiến biết lùi, cạnh tranh là để kiếm lời, nhưng nếu người cạnh tranh chỉ muốn thỏa mãn lòng tham không đáy của mình, chiếm hết lợi ích của người khác, không cho người khác được lợi, những kẻ cạnh tranh như vậy chỉ kiếm lãi được nhất thời, không thể kiếm lãi được cả đời. Cạn tàu ráo máng với người khác bản thân cũng sẽ tới đường cùng.

            Tập đoàn xí nghiệp Hashihyacưhan nổi tiếng thế giới của Nhật Bản, đã từng là hãng bán lẻ lớn nhất thế giới thời đó. Lượng đặt hàng hàng năm với các hãng sản xuất đều rất lớn, nên các hãng đều có giá ưu đãi trên cơ sở giá xuất xưởng. Nhưng tập đoàn Hashihyacưhan vẫn cho rằng giá của các hãng vẫn quá cao, nên cứ ép giá một cách mù quáng, làm cho các hãng không thể chấp nhận, buộc phải cắt quan hệ hợp tác với Hashihyacưhan. Nếu chỉ biết cải tiến mà không biết lùi như thế, chỉ muốn bản thân mình kiếm lời, trong giao dịch buôn bán để người khác lỗ vốn, thì chỉ như hoa quỳnh sớm nởi tối tàn.

            Hiệu thuốc Đồng Nhân Đường ở Bắc Kinh đã có mấy trăm năm lịch sử. Thời kỳ cuối đời Mãn Thanh, thời cuộc rất hỗn loạn, rất nhiều người ốm đau cần dùng thuốc. Danh tiếng của nhà thuốc Đồng Nhân Đường đã thu hút được rất nhiều khách hàng, cửa hàng càng đông kháchcàng thịnh vượng. Nhưng Đồng Nhân Đường không vì thế mà thừa cơ nâng giá, ngược lại còn miễn phí chữa trị cho người dân không đủ tiền chi trả tiền thuốc. Có khi Đồng Nhân Đường còn giới thiệu khách cho đối thủ cạnh tranh của mình là các hiệu thuốc khác. Vì thế Đồng Nhân Đường không những vẫn giữ được lượng khách lớn, mà còn được các cửa hiệu cùng ngành khen ngợi thực sự.

            Điều này hoàn toàn ngược lại với xí nghiệp Hashihyacưhan, lý lẽ xem ra rất giản đơn, nhưng chủ yếu là vấn đề sách lược kinh tế của người chủ quản. Nếu để người khác không có chút lợi nào, còn ai muốn giao tiếp, buôn bán với anh nữa?

            Trong giao tiếp buôn bán, muốn làm ăn thịnh vượng, phải làm cho mình có lợi, nhưng cũng nên để người khác có thu nhập, mọi người đều có lãi. Như vậy việc buôn bán lâu dài, mối quan hệ buôn bán mới bền lâu. Cổ nhân đã có câu: “Nhường ba phần đường, đất rộng trời cao”.

            Trong giao thiệp buôn bán phải có tinh thần khoan dung. Khoan dung theo như giải thích của cuốn “Bách khoa toàn thư nước Anh”: “Để cho người khác được tự do phán đoán và hành động, chấp nhận một cách công tâm, nhẫn nại đối với những kiến giải khác với quan điểm truyền thống hoặc của mình”. Thực chất của khoan dung là tôn trọng cơ hội kiếm lời của đối phương, và phải thông cảm với kẻ gây tổn hại cho mình.

            Trong giao thiệp buôn bán, hai bên đấu trí đấu lực, anh tranh tôi đoạt, nhưng phải giữ được sự tôn trọng tối thiểu đối với nhau. Người cạnh tranh ai cũng muốn đánh bại đối phương, giành thắng lợi nhưng cần phải tránh tước đoạt hết quyền lợi cơ bản tồn tại của đối thủ. Con người ta bị dồn đến cùng sẽ liều mạng, chó bị dồn đến đường cùng sẽ vọt tường. Nếu dồn đối thủ cạnh tranh đến chân tường, thì ngay con thỏ bị dồn đến cùng cũng sẽ quay lại cắn người, đối thủ cũng sẽ liều mạng cả hai cùng chết.

            Trong thành Vô Hồ đời nhà Minh có hai đại thương gia buôn lương thực là Uông Chân Nhuận và Tào Hữu Tài. Vụ mùa màng năm việc thu mùa lương thực của vùng Vô Hồ hầu như đều do hai nhà này lung đoạn. Hai người, một ở nam sông, một ở bắc sông, vốn vẫn bình yên vô sự, không ai đụng đến ai. Nhưng vì muốn thu mùa được nhiều lương thực hơn và cũng muốn đè bẹp đối thủ, Uông Chân Nhuận đã nâng giá thu mua lên mấy giá làm cho một số nông dân chạy sang nam sông để bán lương thực. Trước tình hình đó, Tào Hữu Tài cũng đành phải nâng giá thu mua, nhưng cũng chỉ nâng lên ngang giá với giá thu mua lương thực của  Uông Chân Nhuận, cũng là muốn ngầm báo cho Uông Chân Nhuận rằng không có ý cạnh tranh. Nhưng Uông Chân Nhuận lại tiếp tục nâng giá và phái người sang nam sông lôi kéo khách hàng. Cứ thế mà đối đầu nhau, cả hai bên đều thua thiệt nặng. Hậu quả là do Uông Chân Nhuận đã dồn ép người ta thái quá, và cũng do ông ta không biết khoan dung với người khác, không biết “nhường đường ban phần”.

            Người cạnh tranh trong buôn bán đều cố giành được lãi cho mình, nhưng không được quên mọi người cùng có lãi. Muốn mình sống dễ thở cũng đừng quên phải để cho người khác sống. Phải cố gắng đạt được mục tiêu của mình, nhưng cũng phải biết sách lược thỏa hiệp, nhượng bộ, có vuông có tròn. Cứ như thế, cạnh tranh mới không quá mức, mới văn minh, có trật tự và lành mạnh.

            Cạnh tranh công bằng trong buôn bán, đòi hỏi người cạnh tranh không được dùng bất kể thủ đoạn nào với đối thủ. Phải tuân theo quy tắc cạnh tranh, dựa vào thực lực và trí tuệ của mình để cạnh tranh. Thắng cũng phải thắng cho quang minh chính đại, làm cho đối phương thua cũng phải tâm phục khẩu phục. Trong tâm mỗi người cạnh tranh đều phải giữ được cấm lệnh về đạo đức đó, và luôn cảnh giác với những hành vi của chính mình.

            Cùng với việc bảo đảm không sử dụng những thủ pháp cạnh tranh không chính đáng, chúng ta cũng cần phải có hiểu biết và khả năng vạch trần những thủ đoạn cạnh tranh không chính đáng. Những kẻ sử dụng trò ma mãnh rất sợ bị người khác lột trần. Vậy khi phát hiện phải đưa ra trước ánh sáng, để cho những kẻ đó phải kiêng sợ, không dám tùy tiện làm liều.

            Cạnh tranh là để giành thắng lợi, nhưng chúng ta không thể vì muốn giàng thắng lợi mà không từ bất cứ thủ đoạn nào. Trong cạnh tranh phải cps đạo đức, phải biết khoan dung, phải để cho người khác có đường rút, đó cũng chính là giành cho mình có đường rút vậy.

            Nghĩ cách buôn bán khác người

            Cạnh tranh trong buôn bán, mỗi người có mưu lược riêng, mỗi nhà có tuyệt chiêu riêng. Có kiểu cạnh tranh văn minh, có kiểu cạnh tranh dã man, có kiểu cạnh tranh tích cực, có kiểu cạnh tranh tiêu cực. Dù là dùng cách gì cũng chỉ nhằm một mục đích là giành thắng lợi. Kinh nghiệm lịch sử dạy chúng ta rằng: Con đường kinh doanh thành công của người giỏi cạnh tranh là mưu lược giành thắng lợi bất ngờ.

            Phương pháp “giành thắng lợi bất ngờ” cũng muôn hình muôn vẻ, phải căn cứ vào tình hình mà đưa ra đối sách tương ứng. Các nhà tư bản dân tộc trong buổi đầu lập nghiệp, phải đối mặt với sự đè nén và cạnh tranh của những hãng lớn, các cường quốc. Họ đã dùng “sách lược kinh doanh tập trung vào tiêu điểm”. Tập trung phát triển những ưu thế sẵn có của mình, nhằm vào các sản phẩm thích hợp với tình hình Trung Quốc, thông qua mấy loại sản phẩm đó để giành thị trường, mà những loại sản phẩm này là những mặt hàng nhỏ, các xí nghiệp lớn của nước ngoài không quan tâm. Bằng con đường gập ghềnh đó mà các nhà tư bản dân tộc đã tăng cường được thực lực của mình. Về sau, khi đã có đủ thực lực, họ lại liên hợp với nhau, tập trung đánh vào một số sản phẩm của các hãng nước ngoài, giành lấy thị trường. Cứ như thế các nhà tư sản dân tộc với phương châm, sách lược luôn được điều chỉnh, nên đã giành được thị phần. Chuyện thường vụ như thế đã thể hiện nỗi chua xót, đau đớn trong thời kỳ dân tộc suy bại, đồng thời cũng thể hiện tinh thần dân tộc bất khuất chống bọn giặc mạnh của dân tộc Trung Hoa. Các nhà tư bản dân tộc Trung Quốc có mặt phản động nhưng cũng có mặt đáng kính, đáng học tập.

            Cạnh tranh trong buôn bán là phải chú trọng sáng tạo cái mới, nếu chỉ chạy theo sau người khác là hạ sách, không thức thời. Năm 1915, tại hội chợ quốc tế ở Panama, rượu Mao Đài của Quý Châu, Trung Quốc bị lạnh nhạt do bao bì cổ lỗ. Nhân viên công tác của Trung Quốc đã có tinh thần sáng tạo trong lúc khó khăn, không câu nệ vào hình thức, nghĩ ra cách giả vờ tuột tay đánh rơi bình rượu xuống đất. Lập tức mùi rượu thơm lừng bốc lên, làm cho các nhà buôn nước ngoài hết sức ca ngợi, chỉ với tuyệt chiêu đó mà làm cho rượu Mao Đài bước vào được thị trường quốc tế.

            Trong thực tế cách làm cụ thể cạnh tranh buôn bán là muôn màu muôn vẻ, mỗi người có một màu sắc riêng. Khái quát lại, chủ yếu thể hiện ở mấy mặt dưới đây:

            “Phát huy thế mạnh, tránh chỗ yếu của mình”, cách này trong quân sự vẫn dùng mãi mãi, trong cạnh tranh ở thương trường, cũng vẫn phát huy tác dụng hiệu quả.

            Thời nay cạnh tranh trên thương trường, kẻ mạnh rất nhiều. Nhưng kẻ mạnh cũng có chỗ yếu, kẻ yếu cũng có chỗ mạnh. Các doanh nghiệp trong cạnh tranh, nếu biết phát huy thế mạnh, tránh lộ chỗ yếu của mình, dễ giàng được chủ động. Xí nghiệp lớn có thực lực hùng hậu không nhất định là nắm chắc phần thắng. Nếu các xí nghiệp nhỏ biết cách lợi dụng chỗ mạnh của mình, tập trung công kích vào một điểm yếu của xí nghiệp lớn, vẫn có thể giành được thắng lợi.

            Thời kỳ giữa những năm 80, do quạt điện bán rất chạy trên thị trường nên các nhà máy sản xuất quạt điện mọc lên như nấm. Các xí nghiệp mới thành lập phần lới là các xí nghiệp hương trấn tương đối nhỏ. Vì vậy cạnh tranh với các xí nghiệp lớn đã có cơ sở trên thị trường nhiều năm là rất khó. Nhà máy quạt điện Trung Gian là một xí nghiệp hương trấn hạng trung, phải cạnh tranh với các nhà máy lớn có thực lực hùng hậu, đã quyết định không cạnh tranh về mặt giá cả với nhà máy lớn như các nhà máy nhỏ khác. Mở cho mình một con đường riêng, đặt trọng điểm sản xuất và kinh doanh vào mặt hàng quạt treo tường, mà lúc đó các xí nghiệp lớn không quan tâm. Họ đã có những sáng tạo lớn về mặt công năng và kiểu dáng của quạt treo tường. Cuối cùng dựa vào việc tiêu thụ quạt treo tường, đã mở ra con đường phát triển của toàn xí nghiệp.

            Phát huy thế mạnh, tránh mặt yếu để phát triển, sáng tạo, làm ra thứ người ta không có. Người không có là mặt yếu của người, cái ta có là thế mạnh của ta. Nước Mỹ trong thời kỳ đầu khai phá miền Tâu dấy lên “cơn sốt đào vàng”. Trong thung lung đào vàng, khí hậu rất nóng, thiếu nguồn nước. Những người đào đãi vàng trong cơn khát cháy họng muốn dùng một đồng vàng đổi lấy một ấm nước lạnh. Mo-gân, sau này là nhà triệu phú Mỹ, nghe được tin này, lập tức bất đầu đi tìm nguồn nước, đào núi làm kênh, dẫn nước vào thung lung, rồi đóng thùng bán với giá cao, nhanh chóng thu được lợi nhuận kếch xù. Cái mà người khác không có, nhưng ta có, nếu móc nối được thị trường, tất nhiên chiếm lĩnh được thị trường, giành được thắng lợi.

            Tránh cái thực đánh cái hư, cũng là thủ pháp khéo léo phát huy thế mạnh, khắc phục điểm yếu.

            Trong cạnh tranh buôn bán, các nhà doanh nghiệp cũng phải biết lùi để tiến, biết dùng mưu là thượng sách, lấy đường vòng làm đường thẳng “Muốn sang năm lại nhiều, năm nay chịu thua thiệt”. Đối với những sản phẩm mới, muốn mở được đường bán chạy thì phải “Nâng ngài lên ngựa, đưa một quãng đường, phục vụ đến tận nhà”.  “Muốn sau này bán chạy, thì nay phải chịu thiệt đôi chút”. Lấy lùi để tiến, đó là con đường cạnh tranh bao hàm phép biện chứng.

Nguồn: Hoàng Kim